รู้ก่อน ปลอดภัยก่อน ห่างไกลเส้นเลือดในสมองตีบ

พญ. รับวาสน์ มั่นจิต
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคหลอดเลือดสมองและระบบประสาท

โรคเส้นเลือดในสมองตีบ (Ischemic Stroke) เป็นภาวะที่สมองขาดออกซิเจนและเลือดไปเลี้ยง โดยเกิดการหนาตัวของผนังหลอดเลือดจากการมีไขมันมาสะสมตามผนังหลอดเลือด ส่งผลให้เลือดไหลผ่านไปได้น้อยลง ซึ่งถ้าเกิดการสะสมและหนามาก จะทำให้เลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ เกิดความเสียหายต่อบริเวณนั้น ๆ ทำให้ผู้ป่วยไม่สามารถควบคุมอวัยวะและระบบต่าง ๆ ภายในร่างกายได้   ซึ่งในบางรายอาจกลายเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต หรือมีอาการผิดปกติ เช่น ตามองไม่เห็น ชาครึ่งซีก เป็นต้น แต่หากผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีก็จะมีโอกาสลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายถึงชีวิตได้

สาเหตุของโรคเส้นเลือดในสมองตีบ เกิดจาก

• ไขมันไปเกาะผนังหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดตีบแคบและขาดความยืดหยุ่น 
• เกิดจากการฉีกของผนังหลอดเลือดด้านใน ทำให้เส้นเลือดอุดตัน
• เกิดลิ่มเลือดขนาดเล็กแข็งตัวและเกาะที่ผนังหัวใจและลิ้นหัวใจ จากนั้นหลุดลอยตามกระแสเลือดไปอุดตันหลอดเลือดในสมอง

อาการของโรคเส้นเลือดในสมองตีบ
จะมีลักษณะแตกต่างกันออกไปตามสภาพร่างกายของแต่ละคน โรคเส้นเลือดสมองตีบมักพบอาการดังต่อไปนี้

• ปวดศีรษะ สายตาพร่ามัว
• อัมพาตครึ่งซีก ใบหน้าบิดเบี้ยว สื่อสารไม่ได้
• เสียการรับรู้ความรู้สึก การเคลื่อนไหวร่างกายและการทรงตัว เช่น รู้สึกชาตามตัว แขนขาอ่อนแรงหรือขยับไม่ได้ และเดินเซ เป็นต้น

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคเส้นเลือดในสมองตีบ

• ผู้ที่มีไขมันในเลือดสูง มักมีไขมันสะสมอยู่ตามผนังหลอดเลือดและกีดขวางการลำเลียงของเลือด ส่งผลทำให้เลือดแข็งทั่วร่างกาย
• ผู้ป่วยโรคเบาหวาน เพราะในกลุ่มนี้มีน้ำตาลในเลือดสูง ทำให้เกิดหลอดเลือดแข็งทั่วร่างกายได้เช่นกัน
• การสูบบุหรี่หรือดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก เพราะพวกนี้จะมีนิโคตินและคาร์บอนมอนนอกไซด์ที่ส่งผลให้ปริมาณออกซิเจนลดลง และเป็นตัวที่ทำลายผนังหลอดเลือด
• ครอบครัวที่เคยมีประวัติเส้นเลือดในสมองตีบ
• ผู้สูงอายุ เพราะอายุที่เพิ่มขึ้นส่งผลให้หลอดเลือดเสื่อมตามไปด้วย

แนวทางการรักษาและวิธีการป้องกันเส้นเลือดในสมองตีบ

การรักษาโรคเส้นเลือดในสมองตีบ สามารถรักษาได้หลายวิธีโดยขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของแพทย์  ซึ่งบางรายสามารถใช้ยาบรรเทาอาการได้ เช่น ยาละลายลิ่มเลือด การกินยาต้านเกล็ดเลือด รวมไปถึงฟื้นฟูให้ระบบเลือดไหลเวียนได้ตามปกติ  เป็นต้น

การป้องกันเส้นเลือดในสมองตีบ สามารถป้องกันได้แบบง่าย ๆ ได้หลากหลายวิธีเช่น การกินยาควบคุมระดับไขมันในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ  การรักษาความดันโลหิต ควบคุมน้ำหนักและรูปร่างให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม ออกกำลังกายสม่ำเสมอ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ หลีกเลี่ยงการทานอาหารที่มีไขมันสูง โดยเฉพาะไขมันอิ่มตัว เป็นต้น

หากเริ่มสงสัยว่าตัวเองเริ่มมีอาการของโรคเส้นเลือดในสมองตีบ ควรรีบไปพบแพทย์ให้เร็วที่สุด เพื่อการรักษาที่รวดเร็วและลดความเสี่ยงของการเสียชีวิตเฉียบพลัน

ค้นหาความเสี่ยงหรือความผิดปกติต่อโรคหลอดเลือดสมอง
STROKE SCREENING โปรแกรมตรวจคัดกรองความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมอง ป้องกันความเสี่ยงโรคอัมพฤกษ์ อัมพาต