โรคหลอดเลือดสมอง
โรคหลอดเลือดสมอง (STROKE) เป็นโรคที่พบบ่อยเป็นอันดับสามรองจากโรคหัวใจและโรคมะเร็งเป็นโรคที่ทำให้คนไทยและคนทั่วโลกเสียชีวิตเป็นอันดับต้นๆเส้นเลือดที่ตีบเกิดจากการหนาตัวของผนังหลอดเลือดรวมทั้งอาจมีเกล็ดเลือดหรือองค์ประกอบอื่นๆของเลือดมาสะสมตามผนังหลอดเลือดซึ่งจะทำให้เลือดไหลผ่านได้น้อยลงถ้าเป็นมากก็จะทำให้เลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอเพียงและเกิดความเสียหายต่อเซลสมองบริเวณนั้นๆทำให้เกิดอัมพฤกษ์หรืออัมพาต
อาการที่ผิดปกติและเป็นสัญญาณเตือนว่ามีโอกาสเป็นโรคหลอดเลือดสมองตีบ
1. อาการอย่างใดอย่างหนึ่ง เนื่องจากสมองมีหลายส่วนแต่ละส่วนมีหน้าที่แตกต่างกันไปดังนั้นอาการในผู้ป่วยแต่ละคนขึ้นกับบริเวณของสมองที่มีเส้นเลือดตีบอาการที่พบได้แก่
– แขนขาอ่อนแรงครึ่งซีก (hemiparesis)
– แขนขาชาครึ่งซีก (hemi sensory loss)
– พูดไม่ชัดลิ้นแข็ง (slurred speech)
– มองเห็นภาพซ้อน (double vision)
– พูดไม่ออกฟังไม่เข้าใจ (aphasia
– ตามองเห็นภาพไม่ชัด (hemianopia)
– เดินเซทรงตัวไม่อยู่ (ataxia)
– เวียนศีรษะ
2. เวลาข้อใดข้อหนึ่ง
– เป็นอย่างรวดเร็วหรือทันทีทันใด
– เป็นหลังตื่นนอน
โรคสมองขาดเลือดชั่วขณะ
โรคสมองขาดเลือดชั่วขณะหรือทีไอเอ (TIA ซึ่งย่อมาจาก Transient ischemic attack) แขนขาชาและอ่อนแรงปากเบี้ยวพูดไม่ได้ตามัว หรือเวียนศีรษะเดินเซซึ่งจะมีอาการนานเป็นนาทีถึงเป็นชั่วโมงแต่จะไม่เกิน 24 ชั่วโมง แล้วหายเป็นปกติได้เองโดยไม่ต้องให้การรักษาแต่อย่างใด
การวินิจฉัย
ถ้าผู้ป่วยมีอาการดังกล่าวข้างต้นควรรีบนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุดแพทย์จะอาศัยการซักประวัติตรวจร่างกายทั่วไปและการตรวจทางทางระบบประสาทและการทำเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) ซึ่งจะช่วยแยกโรคหลอดเลือดสมองตีบและโรคหลอดเลือดสมองแตกออกจากกันได้อย่างรวดเร็วแต่ในบางรายหากสงสัยว่าอาจเป็นอย่างอื่นแพทย์ที่ตรวจอาจให้ตรวจสมองด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ซึ่งการรักษาจะมีกระบวนการที่แตกต่างกันไป
ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดสมองตีบ
– เพศ ผู้ชายมีโอกาสเกิดขึ้นสูงกว่าผู้หญิง
– อายุ อายุที่สูงขึ้น ตั้งแต่อายุ 45 ปีขึ้นไปมีโอกาสเกิดโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งหมายถึงเมื่ออายุมากขึ้นโอกาสในการเกิดโรคก็ยิ่งมากขึ้น
– ประวัติครอบครัว ผู้ที่มีประวัติทางครอบครัวญาติสายตรง (พ่อแม่พี่น้อง) ที่เป็นโรคนี้ก็มีโอกาสเกิดโรคนี้
– โรคประจำตัว ผู้ที่มีโรคประจำตัวโดยเฉพาะโรคเบาหวานโรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดสูงโรคหัวใจ
– ผู้ที่สูบบุหรี่
– ผู้ที่มีน้ำหนักเกินเกณฑ์
โรคหลอดเลือดสมองตีบสามารถป้องกันและลดโอกาสเสียชีวิตได้โดยการรักษาควบคุม ปัจจัยเสี่ยงที่สามารถควบคุมได้เช่นดูแลโรคประจำตัวที่เป็นอยู่ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตให้เหมาะสมเช่นรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบ 5 หมู่ออกกำลังกายสม่ำเสมอควบคุมน้ำหนักไม่ให้เกินมาตรฐานไม่สูบบุหรี่ ไม่ดื่มสุราและถ้าเกิดอาการผิดปกติให้รีบไปพบแพทย์ให้เร็วที่สุด
Stroke Fast Tract
ความก้าวหน้าทางการแพทย์ได้ค้นพบว่าภายในเวลา 4 ชั่วโมงครึ่ง หรือ 270 นาที หลังจากผู้ป่วยเกิดอาการ ซึ่งเป็นช่วงระยะเวลาที่สำคัญที่แพทย์จะใช้ในการวางแผนการรักษาโรคหลอดเลือดสมองชนิดขาดเลือดมาเลี้ยง (Cerebral Infartion) หรือโรคหลอดเลือดสมองตีบ (Stroke) โดยการใช้ยาละลายลิ่มเลือดเรียกว่า Thrombolytic Therapy เวลา 4 ชั่วโมงครึ่ง หรือ 270 นาที คือนับตั้งแต่นาทีแรกที่ผู้ป่วยมีอาการ จนถึงเวลาที่แพทย์ฉีดยาละลายลิ่มเลือดเข้าทางหลอดเลือดดำของผู้ป่วย หากผู้ป่วยมาถึงโรงพยาบาลช้ากว่านี้มักจะไม่สามารถทำการรักษาด้วยวิธีดังกล่าวได้เนื่องจากเนื้อสมองสามารถทนการขาดเลือดได้นานเพียง 270 นาที หลังจากนั้นเนื้อสมองจะตายและไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยการให้ยาละลายลิ่มเลือด ในทางการแพทย์จึงเรียกแผนการรักษานี้ว่า “Stroke Fast Track หรือ ทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง ”
“Stroke fast Track” สำหรับโรงพยาบาลศิครินทร์ หาดใหญ่ มีทีมแพทย์ทีมพยาบาลพร้อมให้การรักษาโดยจะรีบคัดกรองอาการผิดปกติดังกล่าวของผู้ป่วยว่าใช่โรคอัมพาตหรือโรคหลอดเลือดสมองหรือไม่เพื่อเข้าแผนการรักษา Stroke fast Track ตามขั้นตอนการให้บริการทั้งหมดตั้งแต่ท่านมาถึงโรงพยาบาลจนกระทั่งได้รับการรักษาใช้เวลาอย่างรวดเร็วประมาณ 60 นาที